Xanh SM có thể đe doạ vị trí số 1 của Grab tại Việt Nam. Ảnh: GSM.

Trong bài phân tích đăng trên trang Fulcrum.sg (Singapore), tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu viên cao cấp và Điều phối viên Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak Institute, Singapore) cho biết hoạt động kinh doanh của Grab tại Việt Nam có thể bị đe dọa bởi Xanh SM (GSM).

Cụ thể, theo vị tiến sĩ, sau khi mua lại hoạt động của Uber tại Đông Nam Á vào năm 2018, Grab đã khẳng định mình là công ty hàng đầu trong lĩnh vực gọi xe công nghệ của khu vực.

Tại Việt Nam, tính đến tháng 3/2023, gã khổng lồ có trụ sở tại Singapore lần lượt nắm giữ 66% và 60% thị phần lĩnh vực gọi xe ôtô và xe máy. Tuy nhiên, vị trí thống trị của Grab tại Việt Nam có thể sớm bị thách thức bởi GSM – một nền tảng gọi xe mới được hỗ trợ bởi VinFast thuộc Tập đoàn Vingroup.

Được thành lập vào tháng 2/2023, đến cuối năm 2023, GSM đã cung cấp dịch vụ thành công tại 29/63 tỉnh, thành trên khắp Việt Nam, với hơn 20.000 ôtô và khoảng 22.000 xe máy.

4 yếu tố cho sự mở rộng nhanh chóng

Vào tháng 11/2023, Xanh SM đã triển khai dịch vụ tại 2 thành phố ở Lào, đánh dấu bước đầu tiên vươn ra quốc tế. Xanh SM cũng có kế hoạch mở rộng sang các thị trường khu vực khác, bao gồm Philippines và Indonesia. Đây là một thành tích đáng ghi nhận khi công ty mới đi vào hoạt động chưa đầy một năm.

Theo tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, có một số yếu tố giải thích cho sự mở rộng nhanh chóng của Xanh SM tại Việt Nam.

Đầu tiên, Xanh SM đối xử với các tài xế như nhân viên chứ không phải là nhà thầu hoặc đối tác. Với tư cách là nhân viên, tài xế được hưởng mức lương cố định hàng tháng, tiền thưởng hiệu suất và các lợi ích khác như 4 ngày nghỉ được trả lương mỗi tháng, bảo hiểm y tế và đóng góp bảo hiểm xã hội. Điều này không chỉ mang lại cho tài xế cảm giác an toàn mà còn nuôi dưỡng lòng trung thành đối với công ty.

Thứ hai, trong khi tài xế Grab phải chi khoản đầu tư ban đầu đáng kể để mua xe riêng trước khi có thể tham gia nền tảng, tài xế Xanh SM không phải chịu gánh nặng chi phí này vì phương tiện đều thuộc sở hữu của công ty. Vì vậy, nhiều tài xế Grab đã chọn cách cho thuê hoặc bán xe và chuyển sang lái xe cho Xanh SM.

Thứ ba, về chi phí vận hành, tài xế Grab không chỉ phải tự trang trải chi phí khấu hao cho phương tiện của mình mà còn phải đối mặt với chi phí xăng dầu, bảo dưỡng cao. Mặt khác, chi phí chính của tài xế Xanh SM là sạc pin cho xe của họ.

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu viên cao cấp và Điều phối viên Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á. Ảnh: NVCC.

Theo các tài xế, chi phí này có thể chỉ bằng 1/3 chi phí xăng dầu đối với ôtô truyền thống. Nhiều tài xế đã chuyển từ Grab sang Xanh SM cũng tiết lộ rằng ngoài chi phí hoạt động tốn kém, phí hoa hồng cao mà Grab đưa ra – lên tới 25% thu nhập hàng ngày – là nguyên nhân chính khiến tài xế thất vọng và chuyển sang Xanh SM.

Theo ông Hiệp, sự phổ biến ngày càng tăng của Xanh SM một phần là do giá cước cố định cho các chuyến đi được đặt qua ứng dụng, trái ngược với giá cước dao động theo nhu cầu của Grab.

Với nhiều khuyến mại khác nhau, giá cước của hãng cũng có thể thấp hơn Grab. Đồng thời, tài xế của Xanh SM được đánh giá là người lịch sự, thân thiện do được công ty đào tạo kỹ lưỡng và chú trọng đến chất lượng dịch vụ. Trong khi đó, xe của hãng đều to, mới, sạch sẽ, giúp cho những chuyến đi của khách hàng trở nên thoải mái và thú vị.

Khách hàng cũng đánh giá cao Xanh SM là giải pháp giao thông xanh giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM.

Như vậy, dù có tuổi đời còn khá trẻ nhưng Xanh SM đang cho thấy tiềm năng đầy hứa hẹn bằng tốc độ tăng trưởng nhanh chóng. Nếu công ty tiếp tục đi theo quỹ đạo hiện tại, họ có thể sẽ truất ngôi Grab tại thị trường Việt Nam. Đây sẽ là một thành tựu lớn của VinFast và Vingroup.

Ông Lê Hồng Hiệp cũng cho biết dù bán được gần 35.000 ôtô trên toàn cầu trong năm 2023, VinFast vẫn đang phải gánh khoản lỗ khổng lồ. Thành công của Xanh SM không chỉ mang lại nguồn doanh thu đáng kể cho VinFast mà còn giúp giới thiệu cho thị trường về sản phẩm của mình, từ đó thúc đẩy doanh số bán hàng trong tương lai.

Ngoài ra, nếu Xanh SM có thể mở rộng và tiến tới IPO, ông Phạm Nhật Vượng và Vingroup có thể huy động thêm nguồn vốn cho các mảng kinh doanh khác, đặc biệt là VinFast.

Thách thức

Tuy nhiên, theo vị tiến sĩ, bất chấp thành công ban đầu, Xanh SM cũng đang phải đối mặt với một số thách thức đáng kể. Một số tài xế đã bày tỏ lo ngại về áp lực ngày càng tăng của công ty đối với các tài xế trong việc tạo thêm doanh thu và áp đặt các tiêu chuẩn cao hơn cho tiền thưởng hiệu suất.

Hơn nữa, việc lái xe cho Xanh SM không linh hoạt như lái xe cho Grab, vì tài xế không có quyền tự do lựa chọn thời điểm làm việc. Sự thiếu linh hoạt này có thể là trở ngại đối với một số tài xế.

Sự mở rộng nhanh chóng của Xanh SM và những nỗ lực không ngừng để thu hút tài xế và khách hàng thông qua các khuyến mại khác nhau có nghĩa là công ty không thể sớm tạo ra lợi nhuận

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu viên cao cấp và Điều phối viên Chương trình Nghiên cứu Việt Nam, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á

Để mở rộng kinh doanh nhanh hơn, GSM tuyên bố sẽ sớm ra mắt Xanh SM Flatform, theo đó chủ sở hữu xe điện VinFast có thể tham gia cùng công ty với tư cách là đối tác để cung cấp dịch vụ gọi xe.

Hiện vẫn chưa rõ công ty sẽ đối xử với những tài xế này như thế nào, nhưng rất có thể họ sẽ được phân loại là đối tác hơn là nhân viên. Do đó, dù giúp công ty mở rộng nhanh hơn nhưng cách tiếp cận này có thể khiến các tài xế đối tác gặp phải những vấn đề tương tự đã gặp phải khi lái xe cho các nền tảng khác như Grab.

Sự mở rộng nhanh chóng của Xanh SM và những nỗ lực không ngừng để thu hút tài xế và khách hàng thông qua các khuyến mại khác nhau có nghĩa là công ty không thể sớm tạo ra lợi nhuận. Điều này có khả năng gây rủi ro cho triển vọng tăng trưởng trong tương lai. Đặc biệt nếu doanh số bán hàng của VinFast không cải thiện và mảng kinh doanh mang lại lợi nhuận chính của Vingroup là bất động sản, vẫn đang gặp khó.

Việc mở rộng Xanh SM sang thị trường quốc tế cũng có thể gặp nhiều thách thức vì công ty sẽ phải đối mặt với môi trường pháp lý bất lợi hơn ở các quốc gia khác. Điều này được chứng minh bằng sự chậm trễ trong việc triển khai dịch vụ tại Campuchia.

Như vậy, mặc dù Xanh SM có thể thách thức vị trí thống trị của Grab tại Việt Nam nhưng không có gì đảm bảo rằng họ sẽ lặp lại thành công ở các thị trường khác.