Ngày 24/5, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc đã đọc tờ trình của Chính phủ đề xuất tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% quy định tại điểm a khoản 1.1 Điều 3 Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội trong thời gian từ ngày 1/7 đến hết ngày 31/12.

Không giảm thuế về kinh doanh bất động sản, chứng khoán

Cụ thể, Chính phủ đề xuất giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ như: Viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thực hiện theo phương án này nhằm đảm bảo đúng mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách cũng như nền kinh tế.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: Phạm Thắng.

Theo Chính phủ, tác động đến ngân sách của việc thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 đã hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân khoảng 44.500 tỷ đồng trong 11 tháng áp dụng. Điều này nghĩa là giảm trung bình một tháng khoảng 4.000 tỷ đồng.

Với giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng cho các đối tượng như đã được thực hiện trong năm 2022 theo Nghị quyết số 43/2022/QH15, nếu áp dụng trong 6 tháng cuối năm thì dự kiến số giảm thu ngân sách tương đương khoảng 24.000 tỷ đồng. Đối với thu ngân sách năm 2023 thì dự kiến giảm 20.000 tỷ đồng do số thu thuế giá trị gia tăng phải nộp của tháng 12/2023 nộp trong tháng 1/2024.

Để khắc phục và bù đắp các tác động đến thu ngân sách trong ngắn hạn, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành có liên quan và địa phương chú trọng chỉ đạo thực hiện và triển khai hiệu quả các luật thuế; tiếp tục cải cách hiện đại hóa hệ thống thuế, đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế; đồng thời quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế.

Băn khoăn hiệu quả khi áp dụng trong 6 tháng

Thẩm tra báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết đa số các ý kiến trong Ủy ban nhất trí với sự cần thiết ban hành chính sách giảm thu giá trị gia tăng để tiếp tục hỗ trợ cho khu vực sản xuất, kinh doanh và người dân đã gặp

rất nhiều khó khăn sau đại dịch Covid-19 trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng đã bắt đầu thể hiện chiều hướng suy giảm từ quý IV/2022 và nhất là trong các tháng đầu năm 2023.

Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách còn băn khoăn về các nội dung giải trình của Chính phủ khi đề xuất việc giảm thuế giá trị gia tăng trong 6 tháng cuối năm 2023.

Một số ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách còn băn khoăn về các nội dung giải trình của Chính phủ khi đề xuất việc giảm thuế giá trị gia tăng trong 6 tháng cuối năm 2023. Ảnh: HH.

Cụ thể, một số ý kiến cho rằng sức mua và tiêu dùng vào giai đoạn hiện nay đã khác so với bối cảnh năm 2022. Trong năm 2022 sức mua và tiêu dùng của người dân đã bung ra và tăng trưởng cao sau một thời gian bị kìm nén bởi dịch bệnh, tới giai đoạn hiện nay, cả người dân và các doanh nghiệp đều đã và đang rất khó khăn.

Trên thực tế, chỉ số bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng trong năm 2022 được tăng dần từ quý I (đạt mức 104,6% so cùng kỳ) sang quý II (đạt 119,5%) và đạt đỉnh điểm vào quý III (ở mức 141,2% so cùng kỳ). Song đã bắt đầu giảm dần từ quý IV/2023 xuống (chỉ còn 117,1%) ngay trong thời điểm vẫn đang được áp dụng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng.

Điều này cũng tương tự như một số chỉ tiêu kinh tế lớn từ quý IV/2022 đã bắt đầu suy giảm so với cùng kỳ. Vì vậy, một số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính Ngân sách cho rằng, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng vào giai đoạn nửa cuối 2023 khó có thể phát huy được tác dụng kích cầu và thúc đẩy tăng trưởng như trong năm 2022.

Theo đó, đề nghị các biện pháp kích cầu trong năm 2023 tập trung vào tháo gỡ các nút thắt để tăng cường giải ngân và phát huy hiệu quả của chi đầu tư công trong gói phục hồi kinh tế hơn là tiếp tục các chính sách giảm thu ngân sách.

Cũng có ý kiến cho rằng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng cần được cân nhắc một cách thận trọng vì sẽ tạo thêm tác động bất lợi cho ngân sách nhà nước năm 2023, trong điều kiện số thu năm nay được dự kiến là sẽ có nhiều khó khăn, như báo cáo của Chính phủ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc nâng tỷ lệ giảm thuế giá trị gia tăng đến 4% để khoan thư sức dân, nuôi dưỡng nguồn thu.