Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa gửi thông báo cho Bộ trưởng Bộ Công Thương và Bộ trưởng Bộ Tài chính về kết quả kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 của Tổng Công ty Cổ phần Bia Rượu Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco). KTNN đề nghị Bộ Công Thương làm rõ trách nhiệm tập thể cá nhân liên quan đến việc đầu tư thua lỗ và chưa nộp ngân sách 2.400 tỷ đồng của doanh nghiệp này.

10 khoản đầu tư gây lỗ 440 tỷ đồng

KTNN nêu rõ công ty mẹ phải trích lập dự phòng tổn thất đầu tư tài chính đối với 10 khoản đầu tư dài hạn khi có vốn góp dưới 20% vốn điều lệ, với số tiền là 444,7 tỷ đồng, bằng 77,8% giá trị đầu tư. Doanh nghiệp đồng thời phải có phương án phân phối lại lợi nhuận để không thất thu ngân sách Nhà nước.

Theo KTNN, Sabeco đang có nhiều khoản đầu tư thua lỗ.

10 khoản đầu tư mà Sabeco phải trích lập dự phòng bao gồm đầu tư tại Ngân hàng TMCP Phương Đông với 154,1 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Đông Á 126,789 tỷ đồng; Công ty PVI Sài Gòn 39,3 tỷ đồng; Quỹ đầu tư chứng khoán Sài Gòn A2 33,7 tỷ đồng; Công ty CP chứng khoán Đại Việt gần 16 tỷ đồng; Quỹ đầu tư Việt Nam 24,8 tỷ đồng; Công ty CP Du lịch Dầu khí Phương Đông 23,938 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư và phát triển không gian ngầm 1,7 tỷ đồng; Công ty CP Bia Sài Gòn – Đồng Nai: 3,3 tỷ đồng.

KTNN còn nhấn mạnh khoản đầu tư Sabeco mua trái phiếu Vinashin khiến tổng công ty phải trích lập dự phòng hơn 20,8 tỷ đồng, bằng 100% giá trị đầu tư. Hay khoản đầu tư vào Ngân hàng Đông Á khiến cổ đông không được chuyển nhượng cổ phiếu, do ngân hàng này bị kiểm soát đặc biệt.

Cơ quan kiểm toán đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo Sabeco làm rõ nguyên nhân, xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan trong việc đầu tư góp vốn, mua trái phiếu tại 10 doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ nêu trên.

Chưa nộp ngân sách 2.400 tỷ đồng

Trong số 5 vấn đề được kiểm toán, nổi bật nhất là vấn đề “chia cổ tức để nộp ngân sách Nhà nước trước khi thoái vốn”.

Thông báo của KTNN cho hay: Theo Báo cáo tài chính riêng giữa niên độ cho kỳ kế toán sáu tháng kết thúc ngày 30/6/2017 đã được Công ty TNHH PwC (Việt Nam) kiểm toán, tại thời điểm 30/6/2017, lợi nhuận mà Sabeco chưa phân phối lũy kế trước 31/12/2016 là hơn 2.900 tỷ đồng.

Theo kết quả kiểm toán, lợi nhuận sau phân phối tại thời điểm 31/12/2016 của Sabeco là hơn 2.800 tỷ đồng. Sabeco đã phân phối tiếp gần 76 tỷ đồng lợi nhuận của năm 2016 vào quý I/2017. Như vậy, lợi nhuận còn lại của các năm từ 2016 trở về trước là hơn 2.700 tỷ đồng.

Căn cứ vào tỷ lệ sở hữu vốn Nhà nước tại Sabeco vào thời điểm 31/12/2016 là 89,59%, KTNN đã kiến nghị nộp NSNN lợi nhuận còn lại từ năm 2016 trở về trước hơn 2.400 tỷ đồng.

Đối với lợi nhuận còn lại chưa phân phối từ năm 2015 trở về trước, Bộ phận đại diện vốn Nhà nước tại Sabeco đã có văn bản ngày 4/11/2016 gửi Bộ Công Thương, xin ý kiến chỉ đạo. Tuy nhiên Bộ Công Thương chưa có chủ trương phân phối khoản lợi nhuận này để chia cổ tức.

Ngược lại, bộ này đề nghị bộ phận quản lý vốn Nhà nước tại Sabeco báo cáo tình hình phân phối lợi nhuận hàng năm, từ khi hoạt động đến năm 2015, báo cáo riêng số dư các quỹ và phần lợi nhuận chưa phân phối còn tồn đến ngày 30/6/2016, để tổng hợp, xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.

Với khoản lợi nhuận còn lại chưa phân phối của năm 2016, bộ phận đại diện vốn Nhà nước tại Sabeco chưa có đề xuất, Bộ Công Thương chưa có chủ trương phân phối tiếp để chia cổ tức sau khi Bộ Công Thương quyết định chi trả cổ tức năm 2016 bằng 30% vốn điều lệ.

Kết luận của KTNN cho biết ngoài khoản đầu tư vào 10 doanh nghiệp thua lỗ, Sabeco còn chi thưởng vượt 12,7 tỷ đồng năm 2015. Ảnh: Kiên Cường.

KTNN đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo kiểm tra, kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân tại Bộ Công Thương trong việc không chia hết lợi nhuận của năm 2016 trở về trước. Bộ phận đại diện vốn tại Sabeco cũng bị đề nghị kiểm điểm trách nhiệm về việc không đề xuất phương án phân phối tiếp lợi nhuận còn lại của năm 2016. Bởi theo KTNN, điều này ảnh hưởng đến nguồn thu NSNN.

Chi thưởng vượt 12,7 tỷ đồng

Liên quan đến chi thưởng cho ban lãnh đạo của Sabeco trong năm 2016, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Bộ Công Thương làm rõ, xem xét trách nhiệm đối với việc chi thưởng cho người quản lý trong năm 2015 tại công ty mẹ không hợp lý do với người lao động, và không đảm bảo quy định.

Theo đó, trong báo cáo cho thấy Sabeco chi tiền thưởng của năm tài chính 2015 (chi trong năm 2016) cho Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Phó tổng giám đốc, trưởng ban kiểm soát và kế toán trưởng là hơn 12 tỷ đồng, bằng 20,3 tháng lương thực hiện bình quân của người quản lý.

Kiểm toán nhấn mạnh mức tối đa mà doanh nghiệp được thưởng theo quy định tại Nghị định 71 năm 2013 chỉ là 1,5 tháng lương. Và mức thưởng Sabeco đã chi cao hơn mức khen thưởng mà Bộ Công Thương chấp thuận tới hơn 12,7 tỷ đồng.

Với những vấn đề trên, KTNN đề nghị Bộ Công Thương làm rõ, xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc xác định giá trị doanh nghiệp tại Sabeco Pearl, do Công ty Cushman &Wakefield đề xuất khi thực hiện thoái vốn; xem xét trách nhiệm việc chi thưởng cho người quản lý trong năm 2015.