Khi các ông lớn dầu khí tìm cách chiếm miếng bánh trong thị trường năng lượng xanh, người ta hiểu rằng xu hướng điện hóa là không thể đảo ngược. Theo Automotive News, một số gã khổng lồ năng lượng đang tìm cách bổ sung cây sạc xe điện vào các trạm xăng sẵn có.

Trong khi đó, người đứng đầu Saudi Aramco – công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới – cũng vừa gia nhập ban giám đốc của BlackRock, một trong những công ty đi đầu trong việc đầu tư vào quá trình phi carbon.

Các quốc gia Trung Đông từ lâu đã nổi tiếng với nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào. Nhưng khu vực này đang tìm cách đầu tư vào một tương lai mới bền vững hơn, và xe điện có thể sẽ định hình tương lai đó.

Các tập đoàn dầu khí cũng nhập cuộc

Theo Reuters, tại Trung Quốc – nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, nhu cầu dầu khí trong năm 2023 được dự đoán sẽ tăng trưởng chậm lại vì tỷ lệ chuyển đổi sang xe điện tăng cao.

Năm 2022 cũng đánh dấu một bước ngoặt lớn của ngành xe điện toàn cầu, khi doanh số bán xe điện tăng kỷ lục hơn 14 triệu chiếc so với năm trước đó. Đáng chú ý, xe điện chiếm 14% tổng doanh số ôtô mới vào năm 2022, tăng đáng kể từ mức 9% vào năm 2021, và chỉ 5% năm 2020.

Trung Quốc đóng góp đến 60% vào doanh số xe điện trên toàn cầu. Đất nước 1,4 tỷ dân thậm chí còn vượt mục tiêu doanh số xe điện cho năm 2025, sớm hơn nhiều so với kế hoạch. Trong khi đó, Mỹ cũng ghi nhận mức tăng trưởng đáng chú ý với 55% trong năm 2022, chiếm 8% tổng doanh số bán xe trên cả nước.

Trở lại năm 2016, Energy Post đã đăng tải một bài viết với tiêu đề: “Cảnh báo tới các doanh nghiệp dầu mỏ: làn sóng xe điện sẽ giảm nhu cầu tiêu thụ dầu”. 7 năm sau đó, những doanh nghiệp xoay xở bằng cách dấn thân và tìm cách kiếm lời từ chính làn sóng này.

Giới phân tích tin rằng mạng lưới sạc điện tại Mỹ sẽ sớm được hợp nhất với hệ thống các trạm xăng. Và chính những tập đoàn sống nhờ nhiên liệu hóa thạch đang muốn giành giật miếng bánh béo bở trong thị trường xe điện.

Năm ngoái, doanh số bán xe điện tăng kỷ lục hơn 14 triệu chiếc so với năm trước đó. Ảnh: Bloomberg.

“Câu hỏi không phải là điều này có xảy ra hay không, mà là khi nào sẽ xảy ra”, ông Brett Castelli, nhà phân tích năng lượng và tiện ích của Morningstar Research Services, nhận định. Theo giới phân tích, những công ty dầu khí sẽ vẫn phải đối mặt với một số vấn đề khi phát triển hệ thống trạm sạc EV, nhưng hoạt động kinh doanh có thể dễ dàng hơn so với các startup chuyên cung cấp trạm sạc.

Bởi những công ty này đã có sẵn hệ thống trạm đổ xăng nằm ở những khu vực đông người qua lại. Việc Shell USA mua 3.000 cây sạc của Volta trên 31 tiểu bang với 169 triệu USD tiền mặt hồi tháng 3 là dấu hiệu đầu tiên cho thấy, quá trình hợp nhất sâu rộng có thể sắp diễn ra.

Gã khổng lồ dầu khí Anh BP cũng đang chi tiêu mạnh tay cho xe điện. Đơn vị kinh doanh mảng sạc EV của BP, BP Pulse, đã bỏ 100 triệu USD mua cây sạc từ Tesla vào tháng 10. Đây là lần đầu tiên trạm sạc cực nhanh của hãng sản xuất ôtô này được dùng để triển khai trên một mạng sạc EV độc lập.

BP Pulse đã lắp đặt hơn 27.000 điểm sạc ở Mỹ và có kế hoạch đầu tư tới 1 tỷ USD vào hệ thống sạc xe điện trên toàn quốc vào năm 2030.

Trung Đông chuẩn bị cho kỷ nguyên “hậu dầu mỏ”

Việc các nước Trung Quốc tìm cách đầu tư vào mảng năng lượng xanh là minh chứng rõ ràng hơn, cho thấy kỷ nguyên dầu mỏ sắp sửa đi đến hồi kết. Theo Bloomberg, giới quan sát dự đoán nhu cầu dầu toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2030 rồi đi xuống kể từ đó.

Saudi Arabia đang nghiên cứu thương hiệu xe điện của riêng mình, Ceer, và sở hữu khoảng 60% cổ phần tại hãng xe điện hạng sang Lucid Motors. Quỹ đầu tư công của nước này cũng vừa rót thêm 1,8 tỷ USD vào Lucid.

Lĩnh vực xe điện cũng đang bùng nổ ở Israel. Số lượng xe điện được giao trong nửa đầu năm nay đã cao hơn 210% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong năm nay, tại Bahrain, Gauss Auto – một tập đoàn sản xuất của Mỹ – đã hợp tác với công ty Marson Group của Bahrain để mở một nhà máy sản xuất xe điện.

Các tập đoàn dầu khí cũng đang nhập cuộc. Ảnh: Bloomberg.

UAE cũng bắt tay với Einride, một công ty vận tải đường bộ có trụ sở tại Thụy Điển, chuyên vận chuyển hàng hóa bằng xe tải tự hành chạy điện. Dù vẫn chỉ dừng lại là một biên bản ghi nhớ, đây vẫn đánh dấu việc Einride đặt chân vào Trung Đông với kế hoạch phát triển đội xe tải điện tự hành lớn nhất khu vực. Kế hoạch này dự kiến mất khoảng 5 năm để hoàn thành.

Nói với Bloomberg hồi tháng 7, CEO Mike Wirth cho biết Tập đoàn Chevron cũng đang cân nhắc sản xuất lithium. Ông khẳng định việc khai thác lithium phù hợp với năng lực cốt lõi của nhà máy lọc dầu.

Theo ông Nathan Niese – Phó giám đốc phụ trách Điện hoá và Biến đổi khí hậu của Boston Consulting, những khoản đầu tư của các gã khổng lồ dầu khí đã xác nhận quá trình chuyển đổi sang xe điện, và cho thấy việc gia nhập ngành công nghiệp này sẽ mang lại lợi nhuận.

Người tiêu dùng hưởng lợi

Khi ngày càng nhiều người chơi gia nhập cuộc đua xe điện và sạc điện, người tiêu dùng có thể hưởng lợi. Theo công ty tư vấn lĩnh vực xe hơi Cox Automotive, giá trung bình một chiếc xe điện tại Mỹ là 52.000 USD, nhỉnh hơn một chút so với mức giá trung bình 48.000 USD của một chiếc xe xăng.

Tuy nhiên, khi cộng thêm chi phí vận hành, mức giá của xe điện tăng vọt. Mỗi chiếc xe điện sẽ tiêu tốn của chủ lên đến 65.000 USD để vận hành trong vòng 5 năm, cao hơn chi phí vận hành xe truyền thống lên đến 9.000 USD. Mức chênh lệch đáng kể này xuất phát từ chi phí lắp đặt trạm sạc tại nhà, bảo hiểm…

Để thúc đẩy doanh số, Tesla – hãng xe giá trị nhất thế giới của tỷ phú Elon Musk – đã liên tục hạ giá bán sản phẩm và dịch vụ trong vòng một năm qua. Khoản ưu đãi thuế 7.500 USD của chính phủ liên bang dành cho xe điện sản xuất tại Mỹ cũng có thể bù đắp một số bất lợi về giá.

Tại Trung Quốc, để giữ thị phần trong thị trường tỷ dân béo bở, hãng xe của ông Musk thậm chí đã giảm giá Model 3 ở mức 6% so với tháng 12 năm ngoái, và 11% đối với Model Y trong cùng khoảng thời gian.

Khi giá của xe điện phải chăng hơn, người tiêu dùng có thể tốn ít chi phí hơn để chuyển đổi xanh. Ảnh: Bloomberg.

Những chiếc xe điện giá rẻ của Trung Quốc cũng đang tràn sang các thị trường trên toàn cầu. Ngành công nghiệp EV nước này thậm chí còn tìm cách mở rộng dây chuyền sản xuất ra bên ngoài đất nước. Họ muốn tăng doanh số bán hàng và tận dụng những chính sách ưu đãi đối với xe điện ở khắp nơi trên thế giới.

Còn ở thị trường nội địa, gã khổng lồ BYD cũng đã tăng cường các chương trình khuyến mại trong suốt cả năm, giảm giá 10-17% đối với một số mẫu xe trên thị trường đại chúng.

Điều này khiến việc chuyển đổi xanh trở nên bớt đắt đỏ hơn với người tiêu dùng. Trong khi đó, VinFast cũng đang tìm cách khiến xe điện trở nên dễ tiếp cận hơn thông qua dải sản phẩm trải dài, trong đó có xe mini giá rẻ. Hồi tháng 7, nhà máy đầu tiên của VinFast ở Bắc Carolina có công suất 150.000 xe mỗi năm chính thức được khởi công. Việc sản xuất tại Mỹ sẽ cho phép các mẫu xe của hãng được cắt giảm thuế liên bang hàng nghìn USD.