Ảm đạm và buồn tẻ là không khí chung tại các khu vực ăn uống ở Silicon Valley. Thời hoàng kim với các chủ nhà hàng đã qua từ rất lâu. Rất nhiều nhà hàng phải đóng cửa trong thời gian qua.

Lý do có nhiều nhưng chủ yếu do thuế phí quá cao, thu không đủ bù chi trong khi nhân lực, mà cụ thể là đầu bếp và nhân viên phục vụ, liên tục bị các công ty công nghệ tại đây hớt tay trên.

Người làm không có, chi phí thuê địa điểm ngày càng tăng cùng hàng loạt khoản phí không tên khác đã đẩy các chủ nhà hàng vào thế đường cùng. Nếu có nhà hàng nào vẫn mở tại đây thì chủ yếu do gắng gượng là chính và chờ xem tình hình sắp tới có khả quan hay không.

Đất dữ

Với 17 năm hoạt động liên tục tại Silicon Valley, có lẽ chưa bao giờ chuỗi cửa hàng pizza Zibibbo lại nghĩ có ngày phải đóng cửa vì thua lỗ. Zibibbo biến mất năm 2014, thay thế vào đó là văn phòng American Express và một công ty khởi nghiệp mới.

Chỉ tính từ năm 2008 tới 2015, hơn 21.000 m2 diện tích nhà hàng và bán lẻ ở Palo Alto phải nhường chỗ cho khu văn phòng mới. Ngày nào các nhà hàng cũng phải đối mặt với bài toán nan giải về phí thuê địa điểm, phí chung, phí riêng và nhân công thiếu hụt trầm trọng.

Những nhà hàng pizza kiểu này đang rất hiếm hoi ở Silicon Valley.

Các chuyên gia, kỹ sư công nghệ Silicon Valley có thể tự hào về những phát kiến của họ nhưng chẳng mấy ai để ý rằng chính họ đã “giết chết” ngành kinh doanh ăn uống tại đây.

Với những nhân viên được cung cấp bữa ăn miễn phí đầy đủ tại công ty thì chuyện chẳng có gì đáng nói. Nhưng với những nhân viên phải ra ngoài ăn hàng ngày thì chuyện khá nan giải.

Tình hình quá khó khăn đã khiến các nhà hàng buộc phải tăng giá bán. Một số nhà hàng sang trọng có suất ăn lên tới 500 USD. Số tiền này vượt quá sự chịu đựng của tất cả nhân viên làm việc ở Silicon Valley.

Trong ngắn hạn, việc kinh doanh ăn uống tại đây gần như không có tương lai. Palo Alto chẳng khác gì mảnh đất dữ với chủ nhà hàng. Rất nhiều người đang cân nhắc đóng cửa và dọn đi nơi khác.

Với biên lợi nhuận cỏn con, các nhà hàng rất khó tăng thêm lương cho người làm. Chỉ tính riêng tiền thuê diện tích chừng một phòng ngủ đã tốn 2.800 USD, đắt đỏ chẳng kém gì New York.

Nhiều chuyên viên công nghệ đổ đến đây cũng khiến các khu vực xung quanh như Cupertino và San Jose trở nên đắt đỏ. Giá thuê phòng nhỏ chỉ một giường ngủ đã vọt qua mốc 2.500 USD.

Trong khi đó, giá thuê không gian ngoài trời khu vực trung tâm Palo Alto hiện ở mức 7,33 USD cho 2,2 m2, tăng hơn 60% so với 4 năm trước đây. Các chủ đất thậm chí còn cộng cả tiền tu sửa nhà vào tiền thuê.

Palo Alto yêu cầu các nhà hàng phải trả phí cho những thứ tưởng chừng vô lý như cải tạo vỉa hè, chăm sóc cây và phí đỗ xe của khách. Nhà hàng nào thuê chừng 300 m2 hoặc hơn phải có 4 khu vực đậu xe riêng hoặc trả phí 63.848 USD/khu để xe, tương đương với 255.392 USD, cao nhất nước Mỹ.

Các nhà hàng có lãi thường chỉ phải trả 4-6% tổng doanh thu cho tiền thuê địa điểm, bao gồm tiền thuê và những loại phí như bảo hiểm hoặc phí tài sản. Nhưng ở Palo Alto, con số này bị đẩy lên 12%, tức là cao gấp đôi hoặc gấp ba mức trung bình.

‘Cướp’ người làm

Ngoài chuyện thuế phí liên tục tăng cao, các nhà hàng còn phải đau đầu giải quyết tình trạng người làm bị “cướp” mất.

Các công ty lớn như Apple, Facebook và Google liên tục giở chiêu bài lương cao để hút hết nhân công làm ở nhà hàng, bao gồm đầu bếp có tiếng, người phục vụ và thậm chí cả người rửa bát đĩa.

Đương nhiên các nhà hàng chịu gánh nặng “cơm áo gạo tiền” không thể cạnh tranh nổi với những gã nhà giàu này.

Các nhà hàng phải đánh vật với bài toán thiếu hụt người làm. Thậm chí họ phải huy động người thân, bạn bè tới giúp.

Lấy Craig Stoll làm ví dụ. Ông chủ này có 4 nhà hàng ở San Francisco và hai nhà hàng ở Silicon Valley. Trong suốt hai năm qua, Stoll không có đủ người làm cho hai nhà hàng ở Silicon Valley.

Năm ngoái, Stoll mất nhiều nhân viên phục vụ chuyên nghiệp, thậm chí cả quản lý, về tay Twitter và Airbnb. Stoll phải tăng lương nhưng không thể cạnh tranh nổi với các ông kẹ công nghệ ở đây.

Stoll đang cân nhắc việc đóng cửa toàn bộ nhà hàng ở Silicon Valley với lý do tưởng chừng khôi hài: không đủ người làm.

Cách đó vài dãy nhà là nhà hàng Vino Locale. JC Andrade, ông chủ ở đây cho biết bếp trưởng trước đã bị Facebook “cướp” trên tay. Nhà hàng này cũng phải tăng lương thưởng để giữ chân nhân viên nhưng chẳng là gì so với khoản lương thưởng hậu hĩnh của Facebook và Google.

Ngành kinh doanh ăn uống ở Silicon Valley sắp tới được dự đoán còn ảm đạm hơn nữa.