Công ty CP Tập đoàn Masan (MSN) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2020 với không nhiều thay đổi trong kết quả kinh doanh so với báo cáo tự lập trước đó.

Tuy nhiên, báo cáo tài chính kiểm toán của tập đoàn này đã làm rõ những thay đổi về con số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trong năm vừa qua của doanh nghiệp.

Cụ thể, khác với báo cáo tài chính công ty tự lập, đơn vị kiểm toán xác định vốn chủ sở hữu tại thời điểm 1/1/2020 của Masan lên tới gần 52.000 tỷ đồng, cao gấp đôi số vốn chủ sở hữu công ty tự xác nhận.

Nguyên nhân chính dẫn đến thay đổi này là do đơn vị kiểm toán xác định lợi nhuận sau thuế chưa phân phối tại thời điểm đầu năm 2020 của Masan lên tới 28.600 tỷ đồng.

Tuy vậy, đến cuối năm 2020, con số vốn chủ sở hữu và lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của tập đoàn trên báo cáo tài chính kiểm toán đã giảm về lần lượt đạt 25.030 tỷ và gần 2.200 tỷ đồng.

Trong đó, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm 2020 được xác định là âm 25.200 tỷ đồng, bất chấp việc công ty này lãi ròng 1.200 tỷ đồng năm vừa qua.

Khoản lợi nhuận sau thuế chưa phân phối âm 25.200 tỷ đồng năm 2020 của Masan có nguyên nhân trực tiếp từ giao dịch mua cổ phần tại chủ chuỗi VinMart và VinMart+. Ảnh: T.V.

Nguồn gốc của khoản lỗ lũy kế hơn 1 tỷ USD nói trên là các giao dịch mua, bán thêm cổ phần với cổ đông không kiểm soát tại các công ty thành viên của Masan, trong đó lớn nhất là tại The CrownX (chủ sở hữu VinCommerce và Masan Consumer Holdings).

Cụ thể, trong tháng 6 và tháng 8/2020, Masan đã mua thêm 14,8% vốn chủ sở hữu của CrownX từ bên thứ ba (Tập đoàn Vingroup) với tổng số tiền là 23.692 tỷ đồng. Sau khi mua lại, lợi ích kinh tế của Masan trong CrownX tăng từ 70% lên 84,8%.

Trong khi đó, giá trị ghi sổ tương ứng của phần tài sản thuần mua lại này chỉ là 1.672 tỷ đồng. Vì vậy, Masan phải ghi nhận giảm vào lợi nhuận sau thuế chưa phân phối phần chênh lệch giữa giá mua và giá trị tài sản thuần hơn 22.020 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, giao dịch mua thêm 9,1% cổ phần của VCM trong tháng 11/2020 thông qua Công ty Sherpa cũng làm giảm lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của tập đoàn này thêm gần 4.700 tỷ đồng.

Ngoài ra, một loạt giao dịch với cổ đông không kiểm soát tại các công ty thành viên cũng làm thay đổi số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của Masan đến cuối năm 2020 như Masan Consumer Holdings mua 0,32% vốn chủ sở hữu trong Công ty CP Hàng tiêu dùng Masan (MCH); Công ty TNHH MTV Masan Beverage mua 0,3% vốn chủ sở hữu của Công ty CP VinaCafé Biên Hòa (VCF); MH mua 1,2% vốn chủ sở hữu trong Công ty CP Masan MEATLife (MML)…

Theo quy định của Thông tư 202, các khoản lãi/lỗ từ việc công ty mẹ mua bán cổ phần, thay đổi tỷ lệ sở hữu tại công ty con chỉ được ghi nhận vào chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo hợp nhất mà không được ghi nhận vào kết quả kinh doanh.

Vì vậy, việc ghi nhận giảm lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm 2020 lên tới 25.200 tỷ đồng đã khiến lãi lũy kế và vốn chủ sở hữu của Masan giảm hơn một nửa so với thời điểm đầu năm 2020.

The CrownX chính là công ty được Masan và Vingroup thành lập để nắm giữ vốn tại VinCommerce (chủ sở hữu VinMart, VinMart+) và Masan Consumer Holdings. Thương vụ M&A này được xem là điểm sáng của bán lẻ Việt sau nhiều năm bị lấn lướt bởi các nhà bán lẻ Hàn Quốc, Thái Lan.

Theo báo cáo kết quả kinh doanh của Masan, quý IV/2020 vừa qua ghi nhận lần đầu tiên VinCommerce ghi nhận lãi EBITDA (lợi nhuận trước thuế, khấu hao và lãi vay) dương.

Quý IV/2020, VinCommerce đạt doanh thu 7.300 tỷ đồng với lợi nhuận EBITDA 16 tỷ đồng, tương đương biên EBITDA 0,2%. Tuy vậy, lũy kế cả năm 2020, EBITDA của công ty này vẫn ở mức âm 1.234 tỷ đồng, tỷ suất EBITDA tương ứng âm 4%.

Trong khi đó, Masan Consumer Holdings ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 27% cả năm 2020, đạt 23.971 tỷ đồng.

Tổng cộng, The CrownX có doanh thu 54.277 tỷ đồng năm 2020 và là công ty kinh doanh trong lĩnh vực tiêu dùng có doanh thu lớn thứ hai tại Việt Nam.