Bộ Tài chính đang kiến nghị xây dựng Luật Thuế tài sản, với đề xuất đánh thuế đối với đất ở và nhà. Cụ thể, với nhà ở, Bộ xây dựng 2 phương án đánh thuế: Một là đối với nhà ở có giá trị từ 700 triệu đồng trở lên; hai là nhà ở có giá trị 1 tỷ đồng trở lên.

Ngưỡng không chịu thuế là nhà có giá trị 700 triệu đồng trở xuống hoặc 1 tỷ đồng trở xuống. Điều này có nghĩa, phần bị đánh thuế là phần có giá trị trên 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỷ đồng. Mức thuế được áp dụng cho phần vượt lên ngưỡng định là 0,4%. Đề xuất của Bộ Tài chính vừa đưa ra đã gây nhiều tranh cãi.

Thuế nhà ở là cần thiết, nhưng Luật Đất đai phải tích cực hơn

Theo nhiều chuyên gia, thuế tài sản là một sắc thuế phổ biến trên thế giới, nhưng Việt Nam áp dụng phải cần có lộ trình, để các khung pháp lý kiên toàn vừa đủ. Hiện tại, vẫn cần phải thỏa mãn nhiều điều kiện khác mới có thể áp dụng trơn tru và hợp lý.

Trước mắt việc đưa ra tỷ lệ thu 0,4% là hợp lý cho lộ trình đầu tiên.

Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA) đưa ra quan điểm sắc thuế này sẽ hợp lý nếu Luật Đất đai sửa đổi mang chiều hướng tích cực hơn. Thế giới thực hiện thu thuế tài sản đối với nhà ở được ủng hộ, vì họ không có khoản thu ngân sách đối với tiền sử dụng đất.

Đang có tình trạng dòng vốn đổ dồn vào đầu cơ bất động sản nên việc đề xuất đánh thuế với nhà ở giá trị trên 700 triệu đồng được nhiều chuyên gia kinh tế đồng tình. Ảnh: Lê Quân.

Trong khi đó ở Việt Nam đang có khoản thu này. Tiền thu vào ngân sách lẽ ra được xem là một sắc thuế, thì nước ta lại không ghi nhận. Với tiền sử dụng đất Việt Nam đang thu dựa trên Luật Đất đai chứ không phải là các loại thuế phí.

Theo HoREA, đối với các doanh nghiệp kinh doanh BĐS thì tiền sử dụng đất đang là ẩn số, vì không thể tiên lượng trước bao nhiêu để tính toán khi làm dự án. Đây cũng là gánh nặng vì tiền sử dụng đất phải nộp tương đương với 70% tiền làm dự án, bồi thường giải phóng mặt bằng, thì coi như doanh nghiệp mua đất lần thứ 2.

Gánh nặng này đương nhiên được chuyển sang vai người mua nhà. Và chính người chịu thiệt cuối cùng là người mua nhà.

“Tôi đồng ý với việc áp thuế tài sản đối với nhà ở như các nước khác, nhưng với điều kiện không có tiền sử dụng đất quá nặng như hiện nay. Hơn hết cần chuyển tiền sử dụng đất thành một sắc thuế có thể gọi là thuế chuyển đổi mục đích sử dụng đất, tùy theo công năng và mục đích sử dụng là gì? Sắc thuế này có thể thu 10% trên bảng giá đất địa phương, chứ ban hành luật thuế tài sản lúc này là chưa đủ điều kiện”, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nói.

Tạo công bằng cho các ngành nghề ngoài bất động sản

Trước nhiều luồng ý kiến phản ứng về đề xuất đánh thuế nhà ở có giá trị trên 700 triệu đồng, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cho rằng người dân nên bình tĩnh để hiểu đúng về Thuế tài sản, cũng như đề xuất của Bộ Tài chính.

Ông Hiển nói thực tế đây là sắc thuế quan trọng cho công bằng và phát triển. Sắc thuế này nếu thực hiện đúng sẽ hợp lý cho phát triển sản xuất kinh doanh, tạo giá trị, xóa bỏ chuyện người có nhà đất lớn là nhóm cầm trịch nền kinh tế.

Các chuyên gia cho rằng đánh thuế tài sản là cần thiết để tạo công bằng cho các ngành nghề khác.Ảnh: Minh Hoàng.

Chuyên gia kinh tế này phân tích: Tình trạng giá nhà đất tăng tại mọi địa phương, sẽ có lúc đóng băng, nhưng rồi lại tăng tiếp, hình thành mặt bằng giá mới. Ban đầu chúng ta sẽ không thấy tác hại, vì người có đất được lợi. Nhưng mọi nguồn vốn sẽ không đổ vào sản xuất kinh doanh, mà vào BĐS, vì hiệu quả hơn. Tình trạng này đang diễn ra hiện nay… như thế đất nước sẽ kiệt quệ trên đống nhà đất quy ra tiền lớn.

Tiền đổ vào nhà đất đồng thời tác động tiêu cực đến các ngành nghề khác, vì dòng tiền chỉ xoay quanh BĐS và những người sở hữu đất đai. Trong khi những người lao động sáng tạo, tạo sản phẩm chưa được đáp ứng xứng đáng những giá trị họ tạo ra. Và chính những người đang lao động sáng tạo rất khó khăn để sở hữu nhà ở, bởi giá BĐS đang vượt xa mức thu nhập của họ.

“Quan sát các nước phát triển cho thấy những nước có thuế suất tài sản (BĐS) cao đều có mức sống của số đông tốt hơn (không phải tính theo kiểu thu nhập bình quân đầu người). Rõ ràng thuế tài sản giúp đời sống kinh tế ổn định hơn và tạo công bằng cho mọi thành phần kinh tế”, ông Hiển nói.

Đừng để thuế chồng thuế, nên áp dụng sau năm 2020

Một chuyên gia tài chính (giấu tên) cho rằng việc thu thuế tài sản ảnh hưởng đến quyền lợi sát sườn của người dân nên chắc chắn khi đưa ra sẽ vấp phải những phản đối không nhỏ. Do vậy, cần thiết phải đánh giá nó trong mối quan hệ với các thuế khác, nhằm đảm bảo không có chuyện “thuế chồng thuế”, đảm bảo tính công bằng để thuyết phục người dân.

Tình trạng đầu cơ đất đai được kỳ vọng sẽ không còn khi áp dụng thuế tài sản, với điều kiện Luật đất đai sửa đổi tích cực hơn. Ảnh: Lê Quân.

“Trước mắt tỷ lệ 0,4% của Việt Nam là tương đối hợp lý so với mức 1,5% ở các nước khác. Tuy nhiên, hiện thu nhập của người dân đang rất thấp so với giá BĐS, nên việc đánh thuế có thể tác động đến tâm lý của người dân. Thuế suất đưa ra phải được tính toán kỹ, không loại trừ các phương án miễn giảm cho các trường hợp có thu nhập bình quân thấp, tránh tạo thêm gánh nặng cho họ”, chuyên gia này chia sẻ.

Ông nhận định thời gian đầu sắc thuế này có thể sẽ bị phản ứng gay gắt, nhưng xét trong dài hạn thì đây chính là công cụ hữu ích để kìm cương giá nhà đất hay hóa giải nạn đầu cơ. Rộng hơn nữa sẽ tác động tích cực đến các thành phần kinh tế khác, bởi BĐS sẽ về lại giá trị thực, giúp các ngành nghề khác phát triển tập trung hơn, dòng vốn cho nền kinh tế sẽ được phân bổ đều hơn.

Ông Lê Hoàng Châu thì nói để áp dụng thuế tài sản, đồng thời cũng chống đầu cơ, Nhà nước cần hoàn thành đề án cấp mã số định danh cá nhân. Kiện toàn được việc này mới tăng tính hiệu quả của việc đánh thuế tài sản trên nhà ở hay bất cứ loại hình gì. Mà thời điểm kiện toàn được đề án này cũng phải sau năm 2020, nên việc đánh thuế nên tính toán đến thời điểm.

“Đánh thuế tài sản là hết sức bình thường, nhưng tôi nghĩ sau 2020 là hợp lý, khi Luật Đất đai sửa đổi, đề án cấp thẻ định danh cũng kiện toàn sẽ hỗ trợ sắc thuế này thực hiện hiệu quả và đúng trọng tâm hơn. Điều quan trọng nhất là sắc thuế không đẩy gánh nặng lên người dân”, ông Lê Hoàng Châu nói thêm.