Theo báo cáo được Tổng cục Thống kê công bố sáng 29/12, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý IV và cả năm 2023 tăng lần lượt 3,54% và 3,25% so với cùng kỳ năm 2022.

Cơ quan thống kê cho biết một số địa phương thực hiện tăng giá dịch vụ y tế, tăng học phí, giá điện sinh hoạt và giá gạo trong nước tiếp tục tăng theo giá gạo xuất khẩu là những nguyên nhân chính làm CPI tháng 12 tăng 0,12% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm trước, CPI tháng 12 tăng 3,58%.

Nhiều hàng hóa tăng giá

Một số nguyên nhân khiến CPI cả năm tăng 3,25% là giá học phí, giá vật liệu xây dựng, giá gạo, thực phẩm, giá điện… tăng. Cụ thể, trong năm 2023, chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 7,44% (tác động làm CPI chung tăng 0,46 điểm %) do một số địa phương tăng học phí năm học 2023-2024.

Chỉ số giá nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 6,58% (tác động làm CPI chung tăng 1,24 điểm %) do giá xi măng, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào, cùng với đó giá thuê nhà ở tăng cao.

Chỉ số giá nhóm lương thực tăng 6,85% (tác động làm CPI chung tăng 0,25 điểm %). Trong đó, giá gạo tăng 6,77% theo giá gạo xuất khẩu (tác động làm CPI chung tăng 0,17 điểm %). Chỉ số giá nhóm thực phẩm cũng tăng 2,33% (tác động làm CPI chung tăng 0,5 điểm %), chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng tăng trong các dịp Lễ, Tết.

Chỉ số giá nhóm điện sinh hoạt năm nay tăng 4,86% (tác động làm CPI chung tăng 0,16 điểm %) do nhu cầu sử dụng điện tăng cùng với từ ngày 4/5 và ngày 9/11, Tập đoàn Điện lực Việt Nam điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.

Chỉ số giá nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 3,29% (tác động làm CPI chung tăng 0,09 điểm %), do nguyên liệu sản xuất và chi phí nhân công tăng.

Chỉ số giá nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 1,23% do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh từ ngày 17/11.

Ngoài ra, chỉ số giá nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 4,65% (tác động làm CPI tăng 0,16 điểm %), chủ yếu do từ tháng 7, dịch vụ bảo hiểm y tế tăng theo mức lương cơ sở mới.

Lạm phát cơ bản tăng 4,16%

Ở chiều ngược lại, một số yếu tố góp phần làm giảm CPI, bao gồm giá nhóm xăng dầu trong nước giảm 11,02% so với năm 2022, giá gas giảm 6,94%, giá nhóm bưu chính, viễn thông giảm 0,81% do giá điện thoại di động thế hệ cũ giảm.

Trong tháng 12, giá vàng trong nước biến động cùng chiều với giá vàng thế giới. Tính đến ngày 25/12, bình quân giá vàng thế giới ở mức 2.040 USD/ounce, tăng 2,93% so với tháng 11 do Fed giữ nguyên lãi suất ở mức 5,25-5,5% và dự kiến có ba đợt giảm lãi suất trong năm 2024.

Bên cạnh đó, những khó khăn đến từ thị trường chứng khoán cùng nhu cầu dự trữ vàng của các ngân hàng Trung ương và khu vực châu Á trong dịp cuối năm là những nguyên nhân tác động đến giá vàng trên thế giới. Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 12 tăng 3,98% so với tháng trước; tăng 13,13% so với cùng kỳ năm trước; bình quân năm 2023 tăng 4,16%.

Trên thế giới, sức mạnh đồng USD có xu hướng giảm khi triển vọng kinh tế toàn cầu đang suy yếu. Tính đến ngày 25/12, chỉ số USD trên thị trường quốc tế đạt mức 102,94 điểm, giảm 2,02% so với tháng trước.

Trong nước, giá USD bình quân trên thị trường tự do quanh mức 24.426 đồng/USD. Chỉ số giá USD tháng 12 giảm 0,56% so với tháng trước; tăng 1,04% so với cùng kỳ năm trước; bình quân năm 2023 tăng 1,86%.

Cơ quan thống kê cho biết lạm phát cơ bản tháng 12 tăng 0,17% so với tháng trước, tăng 2,98% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 4,16% so với năm 2022, cao hơn mức tăng CPI bình quân chung (tăng 3,25%).

Nguyên nhân chủ yếu do bình quân giá xăng dầu trong nước năm 2023 giảm 11,02% so với năm trước, giá gas giảm 6,94% là yếu tố kiềm chế tốc độ tăng của CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.