Sự sụp đổ đột ngột của Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) ở Mỹ cùng với những lo ngại về khả năng lây lan sang các ngân hàng châu Âu làm một số nhà đầu tư đặt câu hỏi về mức độ ảnh hưởng của sự sụp đổ này đối với Việt Nam.

“Chúng tôi cho rằng sự sụp đổ của SVB không ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán cũng như nền kinh tế Việt Nam”, Kinh tế trưởng VinaCapital ông Michael Kokalari nói.

Sức khỏe tài chính tốt hơn

Các thông tin cho thấy khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của SVB cùng với tiền gửi tại ngân hàng giảm đáng kể là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng mất khả năng thanh toán nhanh chóng.

Các ngân hàng Việt Nam cũng nắm giữ Trái phiếu Chính phủ (TPCP) và giá trái phiếu kỳ hạn 10 năm đã giảm khoảng 15% kể từ giữa năm 2021. Các ngân hàng ở nước ngoài cũng tương tự, nhưng thị trường Việt Nam chưa có chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp.

Ông Michael đánh giá các ngân hàng ở Việt Nam có sức khỏe tài chính tốt hơn. Ảnh: VinaCapital.

Đáng nói TPCP chỉ chiếm khoảng 6% tổng tài sản của các ngân hàng niêm yết và trái phiếu đến ngày đáo hạn (HTM) chiếm chưa đến 2% tổng tài sản. Con số này thấp hơn nhiều so với mức phổ biến 5-10% của các ngân hàng Mỹ và thấp hơn nhiều so với mức 45% của SVB.

Nói cách khác, TPCP Việt Nam tăng lợi suất có thể đã tạo ra khoản lỗ hơn 3 tỷ USD cho các ngân hàng niêm yết của Việt Nam, tương đương với hơn 5% tổng vốn chủ sở hữu cấp I của các ngân hàng này, nhưng không có ngân hàng nào bị tiềm ẩn một khoản lỗ lớn so với vốn chủ sở hữu.

Trong khi đó, SVB có khoản lỗ tiềm ẩn khoảng 15 tỷ USD trong danh mục đầu tư (hơn nhiều so với 12 tỷ USD vốn chủ sở hữu). Lượng tiền gửi giảm đáng kể buộc SVB phải bán trái phiếu kho bạc và chứng khoán để huy động tiền mặt, làm ghi nhận khoản lỗ trên danh mục đầu tư.

“Tình huống này cũng khó xảy ra ở Việt Nam”, ông Michael khẳng định và nói Chính phủ đảm bảo rằng tiền gửi luôn được bảo vệ trong các cuộc khủng hoảng trước đây, mặc dù hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi chỉ là khoảng 5.000 USD.

Người gửi tiền ở Việt Nam được khuyến nghị không rút tiền đột ngột khi một ngân hàng tại Việt Nam gặp khó khăn bởi Chính phủ sẽ đảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền trong trường hợp ngân hàng sụp đổ.

Vị chuyên gia đánh giá nguy cơ sụp đổ của một ngân hàng như SVB ở Việt Nam là rất thấp, bởi những sự việc tác động lên SVB không có khả năng xảy ra và các khoản lỗ tiềm ẩn không đủ lớn để tác động đáng kể đến khả năng thanh toán.

Không có ảnh hưởng của SVB và Credit Suisse

Quỹ ngoại tin rằng sự sụp đổ của SVB dường như không có ảnh hưởng đáng kể nào đến nền kinh tế Việt Nam, mặc dù Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với thặng dư thương mại tương đương khoảng 20% GDP.

Xuất khẩu sang Mỹ đã chậm lại trước khi SVB sụp đổ, chủ yếu là do hàng tồn kho của các nhà bán lẻ lớn và các công ty hàng tiêu dùng khác như Nike ở Mỹ đã tăng khoảng 20% vào năm ngoái.

VinaCapital không tin rằng sự sụp đổ của SVB sẽ làm cho xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng trưởng chậm thêm. Nhu cầu đối với các sản phẩm “Made in Vietnam” khó có thể phục hồi cho đến nửa cuối năm 2023, bất kể các diễn biến trong lĩnh vực ngân hàng ở Mỹ.

Phản ứng của chính phủ Mỹ đối với sự sụp đổ của SVB đã khiến lãi suất của Mỹ giảm và hạ kỳ vọng tăng lãi suất, từ đó tạo điều kiện cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) giảm 100 điểm cơ bản lãi suất điều hành ở Việt Nam vào đầu tuần qua.

Lãi suất toàn cầu giảm và đồng USD yếu đi, cũng như lãi suất thấp hơn ở Việt Nam, sẽ dẫn đến thanh khoản của các ngân hàng Việt Nam được cải thiện.

Ông Michael Kokalari, Kinh tế trưởng VinaCapital

VinaCapital nhận thấy rằng “Chương trình tài trợ có kỳ hạn của ngân hàng (BTFP)” được đưa ra để đối phó với sự sụp đổ của SVB sẽ có thể tạo thêm thanh khoản mới cho đồng USD, điều này sẽ tiếp tục giảm áp lực lãi suất và giá trị của đồng USD trong những tháng tới.

Lãi suất ở Mỹ/toàn cầu giảm và đồng USD yếu đi, cũng như lãi suất thấp hơn ở Việt Nam, sẽ dẫn đến thanh khoản của các ngân hàng Việt Nam được cải thiện.

Ngoài ra, Credit Suisse cũng đang phải đối mặt với các vấn đề thanh khoản nghiêm trọng. Vấn đề cũng sẽ được giải quyết bằng việc Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ cung cấp thanh khoản cho ngân hàng này và cũng gây áp lực khiến lãi suất toàn cầu giảm.

“Điều này sẽ mang lại nhiều thanh khoản hơn cho nền kinh tế toàn cầu cũng như gián tiếp mang lại lợi ích cho nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam”, ông Michael dự báo.

Thậm chí hưởng lợi

NHNN Việt Nam đã tăng lãi suất điều hành vào tháng 9-10/2022 để hỗ trợ giá trị của đồng VND và đẩy mạnh rút thanh khoản khỏi thị trường tiền tệ trong những tuần gần đây bằng cách phát hành Tín phiếu, nhằm đảm bảo lãi suất liên ngân hàng bằng VND cao hơn lãi suất USD.

Đồng VND đã tăng giá khoảng 1% trong hai tuần qua, trong đó có đợt tăng giá ngay sau khi chính phủ Mỹ hỗ trợ người gửi tiền tại SVB. Sự tăng giá này, cùng với việc lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm giảm hơn 100 điểm cơ bản, đã cho phép NHNN định hướng lãi suất VND thấp hơn.

NHNN đã hạ lãi suất chiết khấu xuống còn 3,5% và ngừng rút tiền ra khỏi thị trường tiền tệ. Động thái cắt giảm lãi suất chủ yếu mang tính biểu tượng nhưng động thái ngừng rút tiền ra khỏi thị trường tiền tệ đã giúp lãi suất liên ngân hàng giảm 1%, xuống dưới mức 5%.

Sự kiện SVB và Credit Suisse thậm chí mang lại lợi ích cho Việt Nam khi VND tăng giá. Ảnh: T.L

Một trong những lý do quan trọng nhất mà VinaCapital cho rằng câu chuyện của SVB và Credit Suisse cuối cùng sẽ có lợi cho Việt Nam là vì cả hai đều có khả năng dẫn đến việc VND tăng giá so với USD.

Điều này cho phép NHNN tái tích lũy một lượng đáng kể dự trữ ngoại hối trong năm nay, đồng nghĩa sẽ bơm thanh khoản bằng VND vào nền kinh tế thông qua các biện pháp can thiệp “không trung hòa” trên thị trường ngoại hối.

Vị chuyên gia dự báo là thị trường có thể sẽ khá biến động trong những tuần tới và giá trị USD đang tăng lên nhờ xu hướng mua USD như một loại tiền tệ “trú ẩn an toàn”.

Tuy nhiên, thị trường có thể sẽ lắng xuống khi nhà đầu tư tin tưởng vào quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc ngăn chặn những vấn đề mang tính hệ thống trong ngành ngân hàng.

“Chúng tôi kỳ vọng sự sụt giảm nhanh chóng của lãi suất ở Mỹ/toàn cầu sẽ hỗ trợ cho đồng VND tăng giá, giúp NHNN tích lũy lại dự trữ ngoại hối trong năm nay”, chuyên gia VinaCapital nêu quan điểm.

Ông Michael kết luận thị trường chứng khoán toàn cầu có thể sẽ tiếp tục biến động trong những tuần tới do hậu quả của sự sụp đổ SVB và việc Thụy Sĩ hỗ trợ Credit Suisse.

Thị trường cũng đang dự đoán Fed sẽ “quay đầu” sau đợt tăng lãi suất mạnh, sẽ khiến các tài sản rủi ro hấp dẫn hơn. Điều này sẽ cho phép các ngân hàng Việt Nam hạ lãi suất, thị trường chứng khoán theo đó trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư.