Không cần mì chính, hạt nêm, cũng chẳng cần ninh xương ống, chỉ cần thả một mẩu sá sùng bằng đầu ngón tay út là nồi canh của nhà giàu ngọt lừ.

Gia vị đắt hơn vàng ròng

Tết này, ngoài măng khô, miến dong và nấm hương là đặc sản đặt mua từ Cao Bằng, hay hạt dổi hiếm có từ Tuyên Quang gửi xuống, chị Đoàn Thùy Trang ở Nguyễn Biểu (Ba Đình, Hà Nội) còn tìm mua được một loại gia vị độc đáo, siêu đắt đỏ. Đó chính là sá sùng khô để nêm nếm cho món canh của mình.

Chị Trang chia sẻ hè vừa rồi, một đồng nghiệp sau khi đi du lịch ở Quảng Ninh về có tặng chị một gói nilon nhỏ, bên trong có khoảng 20 con trông như cá khô, mỗi con bằng ngón tay trỏ.

Sá sùng hiện được bán trên thị trường có giá 1,8-4,5 triệu đồng/kg .

Chị được dặn đi dặn lại, rằng mỗi nồi canh cho không quá 2 con sẽ ngọt lừ, nồi lẩu 3-4 con là có thể đánh bay hết thảy các loại mì chính, hạt nêm, thậm chí, ninh xương ống thì độ ngọt cũng khó sánh bằng.

“Tôi thấy hoài nghi nhưng nghe theo lời bạn, bỏ 2 con sá sùng nhỏ vào nồi cháo hạt sen rồi ninh kỹ. Đến bữa bắc nồi cháo ra thấy thơm phức, ăn thử thì ngon, ngọt vô cùng. Chồng tôi còn nghi ngờ vợ đã cho quá tay mì chính”, chị nói.

Hỏi người tặng, chị Trang được biết đó là sá sùng, loại đặc sản cực hiếm ở Việt Nam. Đem sá sùng nấu canh thì nước canh ngọt thanh mà đậm đà, không một loại gia vị nào sánh được. Vì thế, chị quyết tâm lùng mua 1 kg sá sùng khô để dành Tết này nấu cho cả nhà, nhưng rất khó vì hàng ngon không có nhiều.

Phải mãi đến cuối tháng 10, một người bạn ở Quảng Ninh mới đồng ý tìm mua giúp chị với giá 4,2 triệu đồng/kg.

Tương tự, chị Hà Thị Bích Loan ở Kim Giang (Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ chị vừa đặt mua 2 kg sá sùng khô của một người quen ở Vân Đồn (Quảng Ninh) với giá 4 triệu đồng/kg, để đem biếu Tết bố mẹ hai bên một ít, còn lại thì giữ cho gia đình ăn dần.

“Nhà tôi không ưa dùng mì chính mà chỉ ninh xương lấy nước ngọt nấu canh nên mỗi lần nấu rất mất thời gian. Song, giờ không mất công ninh nấu mà bát canh vẫn ngon ngọt tuyệt vời”, chị nói.

Theo đó, nếu nấu canh bí, canh rau dền hay lá lốt trong bữa cơm gia đình thì chỉ cần bỏ 1-2 con, nấu phở cho 2-4 con tùy nồi to nhỏ. Thỉnh thoảng nhà có khách quý, chị đem độ khoảng nửa lạng sá sùng khô đi chiên giòn hay nướng lên làm món nhậu thì không gì ngon hơn, bởi sá sùng càng nhai càng ngọt, vị đậm mà thơm, không một chút mùi tanh.

“Nhưng không phải lúc nào cũng mua được, như tôi nhờ mỏi cả miệng mới có 2kg loại ngon về nấu canh và làm mồi nhậu cho ông xã nhấm nháp Tết này”, chị Loan khoe.

Cẩn thận bị đánh tráo hàng Trung Quốc

Theo ghi nhận của PV, trên thị trường sá sùng đang là món hàng cực kỳ hút khách. Sá sùng tươi có giá trên dưới 500.000 đồng/kg. Còn sá sùng khô, loại rẻ nhất từ 1,8-2,4 triệu đồng/kg, loại thượng hạng lên tới 4-4,5 triệu đồng/kg.

Anh Đào Quang Hải ở Quang Trung (Hà Đông, Hà Nội), chuyên buôn bán các loại đặc sản vùng miền cho biết, sá sùng hay còn gọi là sâm đất, đồn đột… là một loại đặc sản nổi tiếng thường được đánh bắt ở những bãi cát nơi có thủy triều lên.

“Sá sùng tươi có thể nấu được nhiều món như canh bầu, bí, rau củ hoặc đem xào, nhưng sá sùng khô mới là món được ưa chuộng hơn cả, vì có thể bảo quản lâu, dùng để thay thế mì chính thì vừa ngon lại tốt cho sức khỏe”, anh nói.

Theo anh Hải, nơi có sá sùng ngon nhất phải kể đến hai vùng là Vân Đồn và Quan Lạn (Quảng Ninh). Trước đây, người dân bắt sá sùng khá dễ dàng, bán với giá vừa phải để làm món nhắm hoặc nấu phở. Nhưng do nhu cầu tăng cao, sá sùng ngày càng hiếm, khó đánh bắt nên giá cũng trở nên đắt đỏ. Hiện anh đang bán với giá từ 4-4,5 triệu đồng/kg.

Song, anh Hải cũng tiết lộ, trên thị trường hiện nay có nhiều loại sá sùng kém chất lượng trà trộn, bán với giá rẻ hơn. Điều đáng nói là loại sá sùng rẻ này được các đầu mối nhập về từ Trung Quốc, khi nấu sẽ không được ngon ngọt bằng sá sùng Việt Nam.

Ngoài ra, anh cũng cho hay ở Việt Nam sá sùng cũng được chia làm hai loại: loại ngon được đánh bắt ở Quảng Ninh, màu sáng tự nhiên, thân ngắn, mình dày, nấu lên cho nước ngọt thanh. Giá loại này đắt nhất, từ 4-4,5 triệu đồng/kg.

Loại thứ hai là hàng thường, có nguồn gốc từ miền trong như Vũng Tàu, Nha Trang, Phú Quốc,… thân dài, màu vàng sậm hơn, khi nấu nước dùng cũng ngọt ngon nhưng có mùi tanh hơi khó chịu, giá chỉ bằng một nửa, từ 2-2,3 trệu đồng/kg.

Riêng sá sùng mỏng, màu trắng trong, ngửi không có mùi thơm đặc trưng là sá sùng Trung Quốc đã được tẩy trắng. Loại này được bán với giá rẻ hơn rất nhiều, chỉ khoảng 1 triệu đồng/kg nhưng vẫn được quảng cáo là sá sùng Quảng Ninh loại xấu mã để lừa người tiêu dùng.

“Sá sùng khô được cho là loại gia vị dành cho giới nhà giàu vì giá khá đắt đỏ, chỉ đại gia, nhà có điều kiện mới hỏi mua. Nhiều người còn mua liền lúc cả 4-5 kg sá sùng về làm mồi nhắm rượu”, anh nói.