Theo Forbes, hôm 16/6, công ty đấu giá Christie’s đã rao bán các tác phẩm của Alana Collection, bộ sưu tập từng thuộc về tỷ phú Chile Alvaro Saieh. Ông phải rao bán bộ sưu tập nổi tiếng vì khoản nợ khổng lồ 1,8 tỷ USD.

Tỷ phú 72 tuổi cũng đang rao bán căn hộ đối diện Central Park ở Manhattan (thành phố New York) với giá 49 triệu USD trên Sotheby’s. Trước khi rơi vào cảnh nợ nần, ông Saieh từng là một trong những người giàu nhất Chile với khối tài sản trị giá 3,2 tỷ USD (năm 2018).

Ông Alvaro Saieh từng là một trong những tỷ phú giàu nhất Chile. Ảnh: NEWSCOM.

Gã khổng lồ ngân hàng

Ông Saieh sinh ra ở Colombia và lớn lên ở Talca (Chile). Ông là người đầu tiên trong gia đình được học đại học và đã gia nhập “Chicago Boys” – nhóm nhà kinh tế học nổi bật của Chile vào những năm 1970-1980

Sau đó, ông Saieh lấy bằng tiến sĩ kinh tế ở Đại học Chicago và bắt đầu làm việc tại Liên Hợp Quốc, trước khi gia nhập Ngân hàng Trung ương Chile với vai trò giám đốc nghiên cứu.

Những năm 1973-1990, dưới thời nhà độc tài Augusto Pinochet, làn sóng tư nhân hóa bùng nổ khiến ngân hàng Bank of Santiago quyết định bán ngân hàng con Banco Osorno.

Thời điểm đó, ông Saieh được thuê làm cố vấn cho vụ mua bán này với cơ hội mua 10% cổ phần ngân hàng và nắm quyền quản lý sau khi thương vụ thành công.

Bằng sự nhanh nhạy của mình, ông đã gom góp tiền tiết kiệm và vay tiền mẹ để mua lại 10% cổ phần với giá 1 triệu USD vào năm 1986.

Năm 1997, ông Saieh bỏ 60 triệu USD mua lại Banco de Concepcion, sau đó đổi tên thành CorpBanca. Ảnh: Reuters.

Một thập kỷ sau đó, khi ngân hàng Santander (Tây Ban Nha) thông báo mua lại 51% cổ phần của Banco Osorno với giá 496 triệu USD, ông Saieh đã thành công thu về 130 triệu USD cho 14% cổ phần của mình.

Năm 1997, ông Saieh bỏ 60 triệu USD mua lại Banco de Concepcion, sau đó đổi tên thành CorpBanca và đưa ngân hàng trở thành nhà băng tư nhân lớn thứ 5 Chile.

Hai thập kỷ sau đó, ông chuyển hướng tấn công sang lĩnh vực bán lẻ, chủ yếu là mua lại các siêu thị và chuỗi cửa hàng. Ông Saieh cũng nắm quyền kiểm soát Copesa, một trong những tập đoàn truyền thông hàng đầu Chile.

Theo hồ sơ công ty, ông Saieh đã chi ít nhất 300 triệu USD để phát triển lĩnh vực bán lẻ. Để có được số tiền đó, ông bán một số cổ phần tại các công ty bảo hiểm với giá 165 triệu USD.

Những sai lầm liên tiếp

Năm 2014, tỷ phú Saieh ký hợp đồng sáp nhập ngân hàng CorpBanca với chi nhánh Chile của ngân hàng Itau Unibanco (Brazil) thành Itau CorpBanca. Quá trình sáp nhập cần tới 2 năm. Trong thời gian đó, Corp Group Banking (CGB) có thỏa thuận vay theo hạn mức 1,2 tỷ USD với tài sản thế chấp là cổ phần của ngân hàng trong đơn vị mới Itau CorpBanca.

Cho vay theo hạn mức tín dụng (LOC) là loại cho vay ngắn hạn cho phép cá nhân và tổ chức vay tiền mặt khi cần, hoàn trả và tiếp tục vay mà không cần đăng ký khoản vay mới.

Đến năm 2014, CorpBanca và CGB của ông Saieh bị kiện về hành vi gian lận chứng khoán. Cartica Management – công ty đầu tư của Mỹ nắm giữ cổ phần ở CorpBanca – cho rằng thương vụ đã khiến cổ phiếu của CorpBanca bị định giá thấp và giúp tỷ phú Chile hưởng lợi nhờ giải cứu chuỗi siêu thị thua lỗ của ông.

Vào thời điểm đó, luật sư của ông Saieh đã phủ nhận các cáo buộc. Vụ việc cuối cùng bị bác bỏ và thương vụ sáp nhập được hoàn tất. Nhưng mới đây, theo ông Mike Lubrano – đồng sáng lập quỹ Cartica, việc sáp nhập mang lại cho ông Saieh hạn mức và lãi suất vay mà đáng lẽ ông không được hưởng.

“Việc CGB vỡ nợ vào năm 2021 là minh chứng cho việc định giá thấp cổ phiếu của CorpBanca vào thời điểm đó”, ông Lubrano lập luận.

Đến năm 2016, khi vụ sáp nhập được hoàn thành, ông Saieh vẫn nắm giữ 26% cổ phần của Itau CorpBanca dưới danh nghĩa CGB và nhận cổ tức đều đặn hàng năm.

Năm 2014, tỷ phú Saieh ký hợp đồng sáp nhập ngân hàng CorpBanca với chi nhánh Chile của ngân hàng Itau Unibanco (Brazil) thành Itau CorpBanca. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, ngoài những quyết định sai lầm, cũng có các vấn đề nằm ngoài sự kiểm soát của ông Saieh, khiến CGB rơi vào cảnh vỡ nợ.

Năm 2019, nhiều cuộc biểu tình nổ ra ở Chile vì giá dịch vụ giao thông công cộng tăng cao và quỹ lương hưu thấp. Kinh tế Chile rơi vào bất ổn. Khoản cổ tức mà Itau Corpbanca chi trả cho ông Saieh hàng năm giảm đi đáng kể.

Tháng 9/2020, CGB lần đầu không thể trả lãi cho khoản nợ 500 triệu USD. Việc này lặp lại một lần nữa vào tháng 10 năm đó.

Vào tháng 4/2021, CGB không thể thanh toán cả gốc lẫn lãi cho khoản vay với Itau. Khi nộp đơn phá sản vào tháng 6 năm ngoái, ngân hàng có khoản nợ trị giá 1,8 tỷ USD.

Đầu năm nay, CGB đã giảm nợ còn 1,3 tỷ USD sau khi bán cổ phần tại chi nhánh Colombia của Itau Corpbanca cho Itau Corpbanca để trả nợ Itau Unibanco.

Hôm 15/6, CGB cũng đạt được thỏa thuận về kế hoạch tái cơ cấu sau nhiều tháng đàm phán với chủ nợ. Theo luật phá sản của Mỹ, Chương 11 cho phép một công ty không có khả năng trả nợ có thể tái cơ cấu mà không phải chịu áp lực từ các chủ nợ.

Theo đó, các chủ nợ sẽ nhận toàn bộ cổ phần của CGB tại Itau Corpbanca, 42% cổ phần của ông Saieh tại công ty truyền thông Copesa, và được thanh toán đến 30 triệu USD trong vòng 15 năm. Điều này có nghĩa là ông Saieh sẽ còn không nắm giữ bất cứ cổ phiếu nào của Itau Unibanco nữa.