Theo CNBC, các tập đoàn công nghệ lớn tại Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển chất bán dẫn hoặc chip riêng. Chính quyền Trung Quốc cũng nhiều lần bày tỏ quyết tâm tự chủ trong lĩnh vực công nghệ quan trọng này.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định Bắc Kinh vẫn còn một chặng đường dài phải đi. Bởi đất nước 1,4 tỷ dân vẫn phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài và tụt hậu trong lĩnh vực mũi nhọn của thị trường chip.

Chất bán dẫn là thành phần quan trọng trong mọi sản phẩm công nghệ – điện tử, từ điện thoại thông minh, tủ lạnh đến ôtô. Chất bán dẫn cũng trở thành trọng tâm chính trong cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Trung Quốc muốn tự chủ hơn trong lĩnh vực công nghệ quan trọng. Ảnh: CNBC.

Phụ thuộc nước ngoài

Trong nhiều năm, nền kinh tế thứ 2 thế giới đã đầu tư mạnh tay để thúc đẩy ngành công nghiệp chip. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn chật vật để theo kịp các đối thủ ở Mỹ và châu Á.

Vào tháng 8, Baidu đã ra mắt Kunlun 2, chip trí tuệ nhân tạo thế hệ thứ hai của công ty. Tuần này, Alibaba phát hành chip được thiết kế cho máy chủ và điện toán đám mây.

Nhà sản xuất điện thoại thông minh Oppo cũng đang phát triển bộ vi xử lý cao cấp của riêng mình cho các thiết bị cầm tay, theo Nikkei Asian Review.

Các công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc đang thiết kế chip của riêng mình. Tuy nhiên, họ vẫn phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.

“Đó chỉ là một bước nhỏ trong quá trình tăng tự chủ trong lĩnh vực chất bán dẫn. Rất nhiều tài sản trí tuệ, sản xuất, thiết bị và vật liệu vẫn đến từ nước ngoài”, chuyên gia Peter Hanbury tại Bain & Company bình luận.

Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào 3 công ty, bao gồm Intel từ Mỹ, TSMC của Đài Loan và Samsung Hàn Quốc. Đất nước không có bất cứ công ty nào có khả năng sản xuất chất bán dẫn hàng đầu ở quy mô lớn.

Đó chỉ là một bước nhỏ trong quá trình tự chủ hơn trong lĩnh vực chất bán dẫn. Rất nhiều tài sản trí tuệ, sản xuất, thiết bị và vật liệu vẫn đến từ nước ngoài

Chuyên gia Peter Hanbury tại Bain & Company

Ngay cả các công ty như TSMC và Intel cũng dựa vào thiết bị và công cụ phục vụ quá trình sản xuất từ ​​những nơi khác.

Trong lĩnh vực đó, quyền lực tập trung vào tay một số ít tập đoàn. ASML từ Hà Lan là công ty duy nhất trên thế giới có khả năng chế tạo một cỗ máy mà các nhà sản xuất chip cần để chế tạo những con chip tiên tiến nhất.

“Hệ sinh thái bán dẫn rất lớn và phức tạp. Vì vậy, việc xây dựng khả năng tự cung tự cấp là rất khó khăn”, ông Hanbury nhận định.

“Trung Quốc càng khó tự cung tự cấp hơn đối với các lĩnh vực mũi nhọn. Họ sẽ cần khoản tiền đầu tư khổng lồ, những yêu cầu xoay quanh chuyên môn kỹ thuật và kinh nghiệm”, vị chuyên gia nói thêm.

Việc phụ thuộc vào các công ty nước ngoài khiến doanh nghiệp Trung Quốc trở nên dễ tổn thương, nhất là với căng thẳng địa chính trị, chẳng hạn trường hợp của Huawei và SMIC.

Theo lệnh cấm từ phía Mỹ, tất cả nhà cung cấp không phải doanh nghiệp Mỹ trên toàn cầu sẽ phải ngừng bán hàng cho Huawei, nếu sản phẩm của họ có công nghệ Mỹ.

Các quan chức và thành viên Quốc hội Mỹ chỉ trích Huawei là “mối đe dọa an ninh quốc gia”. Do không thể tiếp cận công nghệ Mỹ, tập đoàn Trung Quốc đã phải bán đơn vị kinh doanh điện thoại bình dân. Huawei dự báo doanh thu điện thoại trong năm nay sẽ sụt giảm 40 tỷ USD.

Theo Wall Street Journal, chính quyền Washington đã sử dụng những công cụ có tính hủy diệt nhất trong kho vũ khí của mình. Huawei buộc phải thử nghiệm những ngành kinh doanh mới, nhường lại thị phần nước ngoài và thúc đẩy chuỗi cung ứng độc lập với Mỹ.

Cuộc đua khốc liệt

Các chính phủ trên thế giới coi chất bán dẫn là công nghệ quan trọng và mang tính chiến lược. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã kêu gọi đầu tư 50 tỷ USD vào sản xuất, nghiên cứu chất bán dẫn và tìm kiếm các nhà sản xuất chip đầu tư vào nước này.

Vào tháng 3, Intel đã công bố kế hoạch chi 20 tỷ USD để xây dựng hai nhà máy sản xuất chip mới ở Mỹ. “Tất cả đều nhằm vượt mặt Trung Quốc”, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo khẳng định.

Washington đã tìm cách đưa ngành sản xuất chất bán dẫn trở lại Mỹ. Đây được coi là chìa khóa cho an ninh quốc gia. Bởi chuỗi cung ứng tập trung rất nhiều ở châu Á.

Hồi tháng 9, các nhà lãnh đạo của Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Australia đã công bố kế hoạch thiết lập sáng kiến ​​chuỗi cung ứng chất bán dẫn, nhằm xác định những lỗ hổng và đảm bảo quyền tiếp cận vào chất bán dẫn và các thành phần quan trọng của chúng.

Thị phần viễn thông toàn cầu của Huawei đang bị thu hẹp vì sức ép từ phía Mỹ. Ảnh: Reuters.

Tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn đã ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp từ ôtô đến điện tử tiêu dùng. Điều này khiến giới chức lo ngại về khả năng tiếp cận chất bán dẫn của quốc gia.

Trung Quốc có thể đi trước các nước khác trong một số lĩnh vực phát triển chip. Tuy nhiên, Bắc Kinh sẽ gặp khó trong việc theo kịp công nghệ tiên tiến, ít nhất là về ngắn hạn.

Chẳng hạn, SMIC có thể sản xuất chip 28 nanomet trên quy mô lớn. Chúng được sử dụng trong TV hoặc thậm chí ôtô.

Nhưng TSMC đã và đang làm việc với công nghệ 3 nanomet. SMIC sẽ phải nắm vững các quy trình sản xuất mà TSMC từng làm trong nhiều năm trước khi có thể bắt kịp.

“Nó giống như một cuộc chạy đua. Bạn đang cố bắt kịp đối thủ, nhưng đối thủ vẫn ngày càng gia tăng khoảng cách”, ông Hanbury so sánh.